EDUKACIJA U SPA
Edukacija se odvija u EDUKATIVNO ISKUSTVENIM GRUPAMA. Seanse traju 180 ili 240 minuta, a održavaju se jednom nedeljno, ili u intenzivnijim periodima 2 puta nedeljno. Svaka seansa ima 3 dela. ZAGREVANJE, u kojem se povećava spontanost i kreativnost, prati grupni proces, međusobni odnosi članova grupe, sociometrijski izbori, potrebe grupe i pojedinca. Vremenom se uočava paralela između događanja van grupe Makrokosmos i onih unutar grupe, Mikrokosmos . Pojedinci koji su najviše pokrenuti, postaju protagonisti. Na psihodramskoj sceni, AKCIONI deo na SCENI uz pomoć ostalih članova grupe, koji mogu igrati važne osobe iz života protagoniste, odigravaju se scene iz života protagoniste, a istovremeno se odigravaju i istražuju događanja i medjuljudski odnosi na grupi i van grupe. Takođe, važne scene i odnosi koji se nisu dogodili, ali je protagonista imao potrebu da se dogode, kao i želje, fantazije, snovi, nepotpuna sećanja, što se zove surplus realnost. Protagonista zamenjuje uloge sa za njega važnim osobama (role reversal). Članovi grupe, mogu na sceni učestvovati i kao dublovi, kada pokušavaju da ispolje ono sto empatski osećaju sa protagonistom, a protagonista to nije ispoljio. Kada se scenski akcioni deo seanse završi, članovi grupe se vraćaju u krug i dele sa protagonistom i grupom svoje iskustvo dok su igrali uloge, kao i svoje životno iskustvo koje je slično ili različito sa protagonistom. Taj završni deo psihodramske seanse se zove SHARING. Nakon oko 15 seansi oko 60 sati iskustva u edukativnoj grupi, uvodi se posle šeringa i 4. deo psihodramske seanse koji se zove PROCES , u kojem studenti i direktor analiziraju dešavanja u prethodnoj seansi.
Studenti postepeno počinju da vode deo procesa i akciono zagrevanje, tražeći tip zagrevanja koji bi odgovarao grupnom toku. pocinju da vode Tako studenti postepeno vode delove seanse i preuzimaju ulogu direktora. Prvo postavljaju sa protagonistom po jednu ili dve scene, vode psihodramsku vinjetu (kratka drama). U daljem toku edukacije na posebnim seansama odvojeno od edukativno iskustvenih grupa kao SUPERVIZIJA UZIVO i na posebnim seansama TEORIJA KROZ AKCIJU ove seanse se odrzavaju 1x mesecno i na tim seansama studenti vode niz scena sa protagonistom, da bi kasnije preuzeli i kompletno vođenje jedne cele psihodramske seanse od samog početka. Ovo je neophodna proba pred prakticni ispit studenta. Zove se Mock Exam. Studenti prateći grupni tok, nastavljuju sa odgovarajućim zagrevanjem koje je proizislo iz grupnog toka. Ovako zagrevanje je uglavnom bolje i u skladu sa grupnim tokom nego ono zagrevanje koje student unapred pipremi i sa takvim zagrevanjem i odmah pocne samu seansu a da nije prethodno za grupom istrazio prirodni grupni tok i potrebe grupe.. Studenti pomažu izbor protagoniste, zajedno sa protagonistom postavljuju i razvijaju psihodramske scene i na kraju vode sharing. Student direktor, kasnije piše eseje o dramama koje je vodio ili u kojima je bio protagonista.
- Edukacija je podeljena u 3 stepena i svaki stepen ima po 270 sati u iskustveno edukativn grupi, ukupno 810 sat po 60 minuta . Takođe, u toku prvog i drugog stepena edukacije, studenti SPA imaju dodatnu psihoterapiju van psihodramske edukativno-iskustvene grupe. To je dodatno iskustvo u GRUPNOJ ANALIZI i to 60 seansi po 90 minuta (120 sati po 45 minuta). Grupnu analizu u vode grupni analitičari Ljilja Milivojevic Tija Despotović i Marija Vezmar. Ranije generacije imale su jos i . 40 seansi Median grupe sa oko 20 studenata i to vodi Ljilja Milivojević, grupni analitičar. Ukupno, studenti imaju 120 do 180 sati grupne analize, kao dodatnu psihoterapiju i kao dodatno iskustvo drugog metoda grupne psihoterapije.
Studenti takođe imaju 600 sati TEORIJE, koja se sastoji od 80 sati po 45 minuta teorije sa trenerima i 80 sati teorije u studentskoj peer grupi za teoriju , Ljilja Milivojević vodi teoriju psihodinamske psihoterapije i grupne analize ( oko 12 seansi), a Jasna Veljković i Dušan Potkonjak vode teoriju psihodrame, oko 10 do 15 seansi. Takođe, oko 5 seansi teorije vode treneri Slavko Mačkić i gostujući trener psihoanaliticar Miomir Milovanovic i Aleksandra Novaković grupni analiticar... Deo teorije vode i diplomirani psihodramski terapeuti u SPA . Studenti samostalno u dogovoru sa trenerom vode po zadatoj literaturi, jos 80 sati teorije po 45 minuta u studentskim peer studijskim grupama za teoriju. Po 2 studenta za svaku seansu teorije pripremaju detaljan esej iz teorije, a svaki student priprema kraći koncept za datu teoriju na oko 2 kucane strane. Tako studenti u per grupama prodju svih 14 grupa isptinih pitanja ( ovih 14 grupa pitanja su u posebnom dokumentu SPA ) i pripreme se za PISMENI ISPIT iz TEORIJE koji traje 190 minuta. Studenti pored eseja iz teorije, za svaki ispit pišu dodatne eseje o svom iskustvu u psihodrami, kao i eseje analize psihodramskih seansi. Za prvi i drugi stepen ukupno 10 eseja, a za treći stepen detaljna klinička studija- KLINICKI ESEJ – CLINICAL PAPER (clinical paper), odnosno analiza grupnih seansi koje je student vodio posle položenog prvog i drugog stepena. Za svaki napisan esej iz teorije, eseje o ličnom iskustvu u psihodrami i grupnoj analizi, eseje analize psihodramske seanse, student dobija dodatne sate teorije. Znači studenti imaju 80 sati teorije sa trenerima i još 80 satii teorije u studentskim peer grupama. To je 160 sati teorije, ostalih 340 sati teorije studenti dobijaju za napisane eseje. Ukupno to je 600 sati teorije.
Posle položenog prvog i obavezno posle drugog stepena, studenti treba da vode ukupno 100 psihodramskih seansi u terapijskoj grupi sa pacijentima.- klijentima Svaka seansa traje od 120 do 180 minuta, znači student treba da vodi bar 300 sati grupa pod supervizijom. Supervizija je najčesće grupna i održava se na oko 14 dana. Vode je treneri supervizori, to je ukupno 80 sati po 45 SUPERVIZIJE sa trenerima Studenti takođe međusobno vode još 80 sati po 45 minuta peer supervizije . Znači po položenom prvom i drugom stepenu, studenti vode 100 psihodramskih grupnih seansi, samostalno ili u terapijskom paru sa kolegom studentom. To je 300 sati vođenja grupa. Sa ukupno 160 sati supervizije. Supervizija sa trenerima je podeljena na individualnu superviziju ili zajednicku superviziju sa 2 koterapeuta , ovo je supervizija sa potokolima . Na grupnu superviziju sa protokolima . Na superviziju uzivo. Potrebno je da student ima bar 20% odnosno bar 16 sati u jendoj formi supervizije a da druga forma supervizije ne prelazi 40%, 32 sata .. , znaci da sve 3 forme supervizije budu harmonicno zastupljene
Studenti treba da budu stariji od 24 godine, da podnesu detaljnu ličnu i profesionalnu biografiju, da su završili ili da su pri kraju univerzitetskih studija medicine, psihologije, defektologije, pedagogije, sociologije, andragogije kao i drugih fakulteta koje priznaje Savez Društava Psihoterapeuta Srbije. Mogu biti i vise medicinske sestre ili braca ali sa preko 7 godina iskustva u radu u mentalnom zdravlju. Savez Društava Psihoterapeuta Srbije i univerzitet je sastavio i program dvogodisnjih studija i diferencijalnih ispita iz psihologije i psihijatrije pod nazivom PROPEDEPTIKA , a za studente koji nisu završili neki od pomenutih sest fakulteta. Studenti koji nisu završili pomenute fakultete mogu biti u edukaciji u nekliničkom smeru psihodrame, jer edukacija SPA Moreno ima klinicki i neklinicki smer. Studenti mlađi od 24 godine, mogu sticati iskustvo u uvodnim, pripremnim grupama. Pre početka edukacije, sa studentima kandidatima se obavlja intervju. Treba da prilože detaljnu ličnu biografiju, napisanu na koliko je moguće psihoterapijski način, kao i detaljnu profesionalnu biografiju, sa eventualnim prethodnim iskustvom u psihodrami i psihoterapiji, kao i eventualnim iskustvom u kliničkom radu u mentalnom zdravlju .
Ukupan zbir sati tokom školovanja: 810 sati po 60 minuta u iskustveno-edukativnoj psihodramskoj grupi Svi ostali sati se racunaju po 45 minuta za 1 sat To je 120 sati grupne analize kao dodatna psihoterapija, 600 sati teorije koja se sastoji iz 80 sati sa trenerima, 80 sati peer studentskih studijskih grupa jos 340 sati teorije preko i eseja iz teorije i drugih eseja. Student treba da vodi samostalno ili u terapijskom paru 100 seansi to je 300 sati vodjenja i 160 sati supervizije. Ukupno to je 1990 sati edukacije , što je u skladu sa programom edukacije Britanske Psihodramske Asocijacije BPA i sa FEPTO evropskim standardima.
Detalji edukativnog programa SPA dati su dodatno u uslovima za ispite prvog, drugog i trećeg stepena. Osnovni podaci o trenerima S P A i gostujućim trenerima, kao i članovima ispitne komisije, dati su u priloženom dokumentu-oglasu SPA o prijemu nove generacije studenata.
Program teorije je povezan sa 14 grupa pitanja za pismeni ispit iz teorije a bavi se i drugim bitnim pitanjima iz teorije psihodrame , grupne psihoterapije i psihodinamske terapije .
Ljiljana Milivojević vodi deo teorije o osnovima psihodinamske terapije i grupne psihoterapije, po temama za koje su studenti SPA prethodno
dobili literaturu:
analiticka situacija
savez u tretmanu
transfer i kontratransfer
otpor, negativna terapijska reakcija
acting out
interpretacije i druge intervencije
uvidi i prorade
selekcija pacijenata za grupnu psihoterapiju
početak grupe
transparencija i okvir terapeuta
porinuti grupu i terapijske intervencije
transfer i kontratransfer u grupnoj psihoterapiji
otpori i odbrane u grupnoj psihoterapiji
homogenost i heterogenost članova u grupnoj psihoterapiji
terminacija u grupnoj psihoterapiji
Dušan Potkonjak predaje teoriju iz osnova psihodrame, kao i teoriju psihodrame kroz psihodramsku akciju, ukupno 10 do 15 seansi koje najcesce traju od 180 do 240 minuta a to je 5 sati teorije po 45 minuta po 1 seansi . Ovo se uglavnom desava u seansam teorija kroz akciju , To je uglavnom o 14 grupa pitanja za pismeni ispit iz teorije . Kao i kraća istorija psihodrame i doprinos J. L. Morena. Primena psihodrame sa širokim spektrom pacijenata. Nastanak psihodrame iz improvizovanog pozorista. Tele fenomen kao recipročna uzajamna empatija koja se desava u autenticnoim susretu ,Encounter . Značaj spontanosti i kreativnosti. Sociometrijski proces u grupi, istraživanje i eksternalizacija objektnih odnosa na psihodramskoj sceni. Akcija u psihodrami kao medijator komunikacije između konkretne akcije i apstraktnih simbola. Identifikacije, i relativne kontra identifikacije za prijem u psihodramsku grupu. KATARZA u drami i psihodrami. Kako Izbeći acting out i postici acting in. Delovi psihodramske seanse: zagrevanje, akcija na sceni, sharing. I kasnije proces – analiza prethodne seanse . Odnos protagoniste, direktora i grupe, sociometrijski izbor protagoniste, postavljanje scene, scene setting, uvođenje važnih ličnosti u dramu, augzilieri ego, praćenje emocionalne energije, emotional smoke protagoniste i grupe. Direktor istražuje i testira psihodinamsku hipotezu na psihodramskoj sceni. Psihodrama kao proba za život, traženje i građenje novih uloga, sirenje repertuara uloga , konflikt uloga. Kretanje drame ka značajnim događanjima i odnosima iz prošlosti, glad, potreba protagoniste za akcijom, action hunger i eventualna katarza. Kraj psihodramske akcije, closure, mogućnost akcionog sharing. Kasnija analiza, procesiranje prethodne psihodramske seanse. Scene iz realnosti, scene koje se nisu desile u životu, a protagonista je imao potrebu da se dese, surplus reality, mirroring, future projection, role reversal, rizik da se važna ličnost predstavi kao karikatura i stereotip. Vraćanje sopstvenih projekcija, tehnika dubla, multipni dublovi, zaštitni i podrzavajuci dubl, ekspresivni dubl, mogućnost interpretacije kroz dubl protagoniste, istraživanje mogućeg transfernog odnosa koristeći dubl direktora.
Jasna Veljković predaje 5 do 10 seansi teorije psihodrame: Morenova teorija uloga, setting u psihodrami, spontanost, kreativnost, katarza, empatija, otpori i prorada otpora u psihodrami, objektni odnosi u psihodrami, transfer i kontratransfer u psihodrami, interpretacije, intervencije i konfrontacije u psihodrami. Razvoj ličnosti, psihodinamski i psihodramski pristup, rad sa specificnim kategorijama pacijenata. Istraživanje sna na psihodamskoj sceni.
Deo seansi teorije održaće Slavko Mačkić, Miomir Milovanovic i Aleksandra Novaković. Kao i diplomiran psihodramski terapeuti SPA : Jelena Vidic , Renata Stanojevic , Marijana Radulovic , Maja Milic i Jelena Milic i drugi .
Jun 2006. i dopunjeno novembra 2016 godine Dušan Potkonjak